"Showgirls in kandidatenlijst? Nee, ze zijn afgestudeerd."
Veel mensen buiten Italië denken dat Berlusconi wegkomt met zijn seksistische gedrag, omdat de mannen dit gedrag juist aanmoedigen en de vrouwen het op zijn minst tolereren.
Wanneer meneer Balkenende hetzelfde gedrag zou vertonen, wat nauwelijks voor te stellen is, zou hij zijn politieke carrière waarschijnlijk vaarwel kunnen zeggen. Maar ook Italië lijkt Berlusconi’s gedrag niet langer te tolereren. Vandaag de dag bestaan er twee Italië’s: Het ene Italië heeft Berlusconi’s ideologie volledig geabsorbeerd, zij het vanuit eigen interesse, zij het uit onvermogen zijn enorme macht te weerstaan, het andere Italië vecht terug. Waarom heeft deze opstand zo lang op zich laten wachten en wat kunnen de Italianen doen? Een interessant artikel uit The New York Times gaf antwoord.
Vrouw trouwt financiële zekerheid
Het werd tijd. Meneer Berlusconi’s gedrag is alle perken te buiten gegaan. Toen een vrouwelijke studente hem vroeg om advies over haar financiële situatie, stelde hij voor dat ze een man zou trouwen die net zo rijk was als zijn zoon. (Berlusconi hield vol dat hij een grapje maakte.) Hij schepte op over de schoonheid van zijn vrouwelijke parlementaire kandidaten, liet wenkbrauwen rijzen door voormalige soapies tot de overheid toe te laten treden en promoveerde een voormalig model, met wie hij openlijk had geflirt, tot Minister van Gelijke Kansen. Deze lente beschuldigde zijn vrouw hem ervan het met een minderjarige te doen en vroeg de scheiding aan.
Kerk veel macht
Waarom hebben de Italianen dit zo lang getolereerd? Vergeleken met andere Europese landen, zijn conservatieve ideeën in Italië hardnekkig, deels door de populaire patriarchale cultuur maar ook doordat de Rooms-Katholieke Kerk een grote invloed heeft. Haar macht in politieke en sociale bemoeienis in publieke zaken lijkt zelfs groter sinds Berlusconi voor het eerst premier werd in 1994. De kerk heeft bijvoorbeeld gedreigd zowel artsen die de abortuspil voorschreven als patiënten die dit zouden gebruiken buiten te sluiten.
Dik glazen plafond
Verder lijkt Italië’s glazen plafond sterker dan elders in Europa. Italië staat op nummer 67 van de 130 landen die worden genoemd in een recentelijk rapport van de World Economic Forum op de Global Gender Gap Index over hiërarchie, en staat lager dan Uganda, Namibië, Kazaghstan en Sri Lanka. Weinig bemoedigend dus. Volgens de Organization for Economic Cooperation and Development, hebben minder dan de helft van de Italiaanse vrouwen een baan, vergeleken met een gemiddelde van twee op de drie.
Tegelijkertijd hebben Italiaanse mannen 80 minuten meer vrije tijd per dag, het grootste verschil met de andere 18 landen waarmee werd vergeleken. Dit kan mogelijk worden verklaard door de extra tijd die vrouwen besteden aan onbetaald werk, zoals het huis schoonmaken. Het is geen verrassing dat veel Italiaanse vrouwen niet nog meer spanningen willen door het opvoeden van kinderen. Het resultaat hiervan is dat Italië een abnormaal laag geboortecijfer heeft.
De Italiaanse media verergert deze gure realiteit alleen maar door een vrouw te presenteren die onbevattelijk is voor de rest voor Europa. Private televisiestations begonnen programma’s uit te zenden met zeer schaars geklede vrouwen als decoratie en oude, aangeklede mannen die het programma presenteren. Het hoeft niet meer te worden vermeld dat heerser Berlusconi zijn tentakels hier ver heeft laten reiken.
Dieet en plastische chirurgie
De impact van jaren brainwashen is duidelijk: recentelijk onderzoek toonde aan dat de grootste ambitie onder tienermeisjes is een velina (showgirl) te worden. Jonge vrouwen en meisjes wordt continue geleerd dat hun lichaam, meer dan hun vermogen en kennis, de sleutel is tot succes. Tegelijkertijd versterkt het seksisme op tv chauvinistische ideeën onder de zwakste culturele lagen van de bevolking. Onderzoekers die de objectificatie van het vrouwelijk lichaam onderzoeken, hoeven alleen maar naar Italië te kijken om te zien wat voor een treurige gevolgen dit heeft.
De uitbeeldingen van vrouwen gaan terug naar donkerder tijden in de geschiedenis van Italië. Gedurende Italië’s fascistische tijdperk in de eerste helft van de 20ste eeuw, bestond er geen tekort aan minachtende foto’s van mensen uit de kolonies in Afrika. Vrouwen werden afgebeeld als lustobjecten en mannen als barbaarse vijanden. In recente jaren, toen immigranten Italië binnen druppelden, kwamen dit soort grove stereotypes terug.
Om een voorbeeld te geven: De leider van de Northern League Partij, Umberto Bossi, heeft immigranten “bingo bongo’s” genoemd. Deze houdingen reflecteren deels de gevoelens van economische en sociale onzekerheid die alleen maar sterker zijn geworden het laatste decennium. De reactie hierop is seksisme en racisme, gewoon twee kanten van dezelfde munt.
Weerstand groeit
Nu, echter, zijn er tekenen van verandering. Italianen keuren Berlusconi’s seksistische gedrag af met verschillende strategieën: door hun protest kenbaar te maken bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en door een documentaire als Il Corpo delle Donne, Het Lichaam van de Vrouwen, van Lorella Zanardo te maken.
In juni, kort voor de G-8 bijeenkomst in L’Aquila, nodigde een kleine groep academisch geschoolde Italiaanse vrouwen de presidentsvrouwen van de deelnemende landen uit om het evenement te boycotten als een teken van protest. Binnen slechts enkele dagen, tekenden 15,000 vrouwen en mannen de petitie om de dames zover te krijgen. Het was duidelijk dat de eigenlijke reden niet was de reisplannen van de presidentsvrouwen te veranderen, maar over Berlusconi’s seksistische gedrag te praten.
Vandaag de dag hebben de tegenstanders die zich kenbaar willen maken het moeilijk. Bovengenoemde actie, bij de presidentsvrouwen, kreeg in eerste instantie veel aandacht van internationale media, maar er werd niet veel aandacht aan besteed door nationale kranten en de radio en televisie hielden helemaal hun mond dicht.
Populariteit neemt af
Ondanks deze obstakels voelt het alsof Berlusconi nu echt te ver is gegaan en door de recente seksuele schandalen neemt zijn populariteit langzaamaan af. Kijk maar naar de stemmingen. Van oudsher zijn vrouwen, samen met lage inkomensgroepen en oudere mensen een grote steun geweest voor Berlusconi, waarschijnlijk omdat ze naar zijn tv programma’s keken. Maar hoewel Berlusconi nu nog de steun geniet van de Europese verkiezingen dit jaar, lieten recente schandalen de steun dalen tot minder dan 50%, met een opmerkelijke daling onder vooral vrouwen.
De bereidwilligheid om op te staan en zich te mobiliseren neemt toe en wordt krachtig samengevat in een brief die Italiaanse vrouwen recentelijk instuurden aan de krant L’Unità: “Ik ben er klaar voor. Besluit de plaats, de dag en het uur maar. Ik ben klaar voor actie.”
Wat kunnen vrouwen doen?
Maar wat kunnen Italiaanse vrouwen eigenlijk doen? Een belangrijke stap is om zich publiekelijk kenbaar te maken, een moeilijke taak aangezien vrijheid van meningsuiting voorbehouden is aan slechts enkele onafhankelijke kranten en, nog belangrijker, het internet. Er moet een begin gemaakt worden met een systematische documentatie van incidenten van discriminatie tegen vrouwen.
Verder is er een betere organisatie nodig. Bestaande groepen die de meest vanzelfsprekende partij zouden zijn om tegenstand te bieden (zoals de Democratische Oppositiepartij, die niet betrokken lijkt bij de interne strijd) lijken niet gevoelig te zijn voor de vele signalen die van beneden af komen. Vrouwen moeten een grotere druk uitoefenen op de oppositiepartij om hun eisen kenbaar te maken.
Maar bovenal moeten de vrouwen, en mannen, spreken met meer zelfvertrouwen. Italië, lang bepaald door een ouderwetse houding jegens vrouwen, is klaar voor actie!
Bron: The New York Times, 26 augustus 2009
Lees ook:‘U bent mooier dan dat u intelligent bent’
Lees ook:Berlusconi mag blijven
Lees ook:Gebonden vrouw valt op vrijgezel
Lees ook:Berlusconi: te veel vrouwen in Spaanse regering
Lees ook:Vrouwelijke ministers? Als ze maar mooi zijn (aldus Berlusconi)